افسانه پروتئین
افسانه پروتئین به باورهای اشتباهی گفته می‌شود، که در گذشته برخی از مردم بر این باور بودند که هرگز کسی نمی‌تواند پروتئین کافی دریافت کند. در اوایل ۱۹۰۰ میلادی، به آمریکاییها گفته شد که: روزانه بیش از ۱۰۰ گرم پروتئین مصرف کنند، و در دهه ۱۹۵۰، مردم ترغیب شدند که برای سلامت خود، پروتئین بیشتری مصرف کنند.
امروزه، برخی از کتاب‌های رژیم غذایی برای کاهش وزن، مصرف پروتئین بالا را پیشنهاد داده‌اند، اگرچه در حال حاضر آمریکاییها پروتئین مورد نیاز خود را دریافت می‌کنند. درحالیکه، گاهی این گونه رژیم‌های غذایی تاثیر کوتاه مدتی در کاهش وزن دارند، اما اغلب مردم از خطراتی که این رژیم‌های پر پروتئین برای سلامتی آن‌ها بوجود می‌آورد، بی اطلاع هستند. پروتئین بیش از حد، باعث پوکی استخوان، بیماری‌های کلیوی، سنگ‌های کلسیمی در دستگاه ادراری و برخی از سرطان‌ها می‌شود و به همین دلیل به آن افسانه پروتئین می‌گویند.
بلوک‌های ساختمانی از جنس زندگی
عضله و سایر قسمت‌های بدن، با استفاده از آمینو اسید ساخته می‌شوند که از طریق پروتئین دریافتی در غذا تامین می‌شود. یک رژیم غذایی متنوع از لوبیا، عدس، حبوبات و سبزیجات، شامل تمام آمینو اسید‌های ضروری می‌باشند. زمانی تصور میشد که غذاهای گیاهی باید با یکدیگر مصرف شوند تا پروتئین کافی را دریافت کنیم، اما تحقیقات موجود نشان می‌دهد، که این چنین نیست و می‌توان با مصرف یک غذای گیاهی پروتئین کافی را دریافت نمود.
بسیاری از متخصصان تغذیه از جمله انجمن رژیم غذای آمریکا، بر این باور است که پروتئین مورد نیاز می‌تواند، از طریق مصرف محصولات گیاهی مختلف در روز تامین شود. برای به‌دست آوردن بهترین بهره از پروتئین مصرفی، این نکته مهم است که کالری کافی دریافت شود تا انرژی بدن تامین گردد.
مشکلاتی که رژیم غذایی پر پروتئین بوجود می‌آورد
رژیم غذایی با پروتئین بالا نیز جزو افسانه پروتئین محسوب می‌شود. رژیم غذایی با پروتئین بالا برای کاهش وزن، پیشگری از بیماری و افزایش عملکرد ورزشکاران در سال‌های اخیر به میزان زیادی منتشر شده است. اگرچه، این رژیم‌های غذایی توسط تحقیقات علمی کمی پشتیبانی می‌شود.
مطالعات نشان می‌دهد که سالم ترین رژیم غذایی رژیمی است که کربوهیدرات بالا، چربی پایین و پروتئین کافی به همراه داشته باشد. افزایش مصرف غلات سبوس دار،میوه‌ها و سبزیجات برای کنترل وزن و پیشگیری از بیماری‌هایی مانند سرطان، بیماری قلبی پیشنهاد شده است. رژیمهایی که دارای کربوهیدرات بالا، چربی پایین و پروتئین متوسط هستند، برای عملکرد ورزشی مطلوب توصیه می‌شود.
بر خلاف اطلاعات منتشر شده مربوط به رژیم‌های غذایی در کتاب‌های متفاوت، یک رژیم غذایی پر پروتئین، در واقع می‌تواند باعث بیماری و دیگر مشکلاتی در سلامت شخص شود.
عوارض استفاده زیاد از پروتئین
- اختلال در عملکرد کلیه
- پوکی استخوان
- بیماری قلبی
- کاهش وزن
- سرطان
افسانه پروتئین – سرطان
اگرچه چربی ماده غذایی اغلب اوقات عامل جداگانه‌ای برای افزایش خطر ابتلا به سرطان می‌باشد، پروتئین حیوانی نیز در این مسیر نقش خود را ایفا می‌کند. به طور مشخص، پروتئین‌‌‌های موجود در گوشت گاو، ماهی و مرغ وجود دارد که با پخته شدن آن‌ها در دمای بالا، بخصوص بصورت کبابی و سرخ کرده، ترکیباتی به نام آمینو‌های هتروسیکلیک در آن‌ها یافت شده است. این مواد به سرطان‌های مختلفی از جمله سرطان روده بزرگ و سرطان سینه ارتباط مستقیم دارند.
مصرف طولانی مدت بالای گوشت، بخصوص گوشت قرمز با افزایش قابل توجهی از خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ در ارتباط است. گزارش سال ۲۰۰۷ «صندوق جهانی تحقیقات سرطان» و «موسسه تحقیقات سرطان آمریکا» غذا، تغذیه و پیشگیری از سرطان گزارش شده است که بر اساس شواهد موجود، رژیم غذایی که حاوی مقادیر زیادی گوشت قرمز باشد، مشارکت احتمالی‌ای ابتلا به سرطان کولوکتال در نظر گرفته شده است. علاوه بر این، رژیم غذایی با پروتئین بالا، به طور معمول دارای فیبر کمی است. به نظر می‌رسد که فیبر محافظی است در برابر سرطان. یک رژیم غذایی غنی از غلات کامل، میوه‌ها و سبزیجات نقش مهمی در کاهش خطر ابتلا به سرطان دارد و اشاره‌ای به اضافه کردن منابع سالم پروتئین در رژیم غذایی نشده است.
اختلال در عملکرد کلیه
هنگامی‌که مردم مقدار زیادی پروتئین مصرف می‌کنند، باعث انتشار نیتروژن در خون، هضم و یا وارد سوخت و ساز می‌شود. این عمل باعث می‌شود که روی کلیه‌ها فشار بیاید که در این حالت باید ضایعات را از طریق ادرار خارج کرد. رژیم غذایی با پروتئین بالا، با کاهش عملکرد کلیه همراه است. با گذشت زمان، افرادی که مقدار زیادی پروتئین بخصوص پروتئین حیوانی مصرف می‌کنند، با خطر از دست دادن کارایی کلیه همراه هستند.
محققان دانشگاه هاروارد گزارش داده‌اند که: «رژیم غذایی با پروتئین بالا با کاهش قابل توجهی در عملکرد کلیه ارتباط دارد. (بر اساس مشاهداتی که با حضور ۱۶۲۴ خانم در مطالعه سلامت پرستاران صورت گرفته است).»
خبر خوب این است که در آغاز مطالعه، آسیب فقط در کسانیکه کاهش عملکرد کلیه داشتهاند پیدا شده است.
خبر بد این است که، از هر چهار نفر بزرگسال، یک نفر در ایالات متحده ممکن است در حال حاضر دچار کاهش عملکرد کلیه باشد و این نشان می‌دهد، که بیشتر مردم مشکلات کلیوی دارند و از این واقعیت بی اطلاع هستند و نمی‌دانند که رژیم غذایی با پروتئین بالا، ممکن است آن‌ها را در معرض خطر وخیم شدن وضعیت‌شان قرار دهد. آسیب وارد شده بر کلیه فقط در پروتئین حیوانی دیده شده و پروتئین گیاهی هیچگونه ضرری ندارد.
آکادمی خانواده پزشکان آمریکا اشاره می‌کند که: «مصرف بالای پروتئین حیوانی در بخشی مسئول شیوع بالای سنگ کلیه در ایالات متحده و دیگر کشور‌های توسعه یافته است و توصیه می‌شود برای پیشگیری از عود کردن دوباره سنگ کلیه، در مصرف پروتئین رعایت کنید.»
بیماری قلبی
رژیم غذایی پر پروتئین دارای کلسترول و چربی اشباع شده بسیار بالا می‌باشد. تاثیر چنین رژیم غذایی بر سطح کلسترول خون، یکی از موضوعات تحقیقی در حال بررسی می‌باشد. با این حال، چنین رژیمهایی خطراتی را برای قلب به همراه دارند که شامل افزایش خطر مشکلات قلبی، بلافاصله پس از صرف یک وعده غذایی می‌باشد. شواهد نشان می‌دهد که وعده‌های غذایی با پروتئین و چربی اشباع شده بالا، تاثیر نامطلوبی بر انطباق شریان‌ها و همچنین افزایش ریسک حمله قلبی می‌گذارد. پروتئین کافی می‌تواند از طریق انواع محصولات گیاهی که بدون کلسترول و حاوی مقدار کمی‌چربی هستند مصرف شود.
کاهش وزن
دیده شده بسیاری از افراد که رژیم غذایی با پروتئین بالا داشتهاند، کاهش وزن فوری پیدا کرده‌اند. در حقیقت، از دست دادن وزن در نتیجه مصرف پروتئین بیشتر نبوده، بلکه به سادگی، با مصرف کالری کمتر می‌توان وزن را کم کرد. لازم به ذکر است که در طولانی مدت، ادامه دادن این گونه رژیم عملی نیست و می‌تواند به سلامتی آسیب شخص برساند.
در هر رژیم غذایی موقتی، شخص به عادت‌های غذایی قبلی خود باز می‌گردد و اغلب دچار افزایش وزن می‌شود. برای رسیدن به کاهش وزن دائمی و حفظ سلامتی، بهترین استراتژی تغییر شیوه زندگی است. از جمله رژیم غذایی کم چرب از غلات، حبوبات، میوه‌ها و سبزیجات، همراه با فعالیت بدنی منظم می‌باشد.
چنانچه افسانه پروتئین را خواندید، پیشنهاد می‌کنیم «پنج افسانه نادرست در مورد پروتئین» را نیز بخوانید.